Vernieuwde zorgstandaard persoonlijkheidsstoornissen
In maart publiceerde AKWA GGZ een update van de zorgstandaard persoonlijkheidsstoornissen. Naast de kerngroep van experts uit het veld, autoriseerden beroeps-, branche-, patiënten- en naastenverenigingen de zorgstandaard.
Wat is er veranderd?
De herziene versie van de standaard uit 2017 is in lijn gebracht met de multidisciplinaire richtlijn uit 2022 en de zorgstandaard diagnostiek, waarbij alle fases uit het zorgproces beschreven zijn. Er is veel aandacht besteed aan de levensloop, met aandachtspunten voor zowel jongeren als ouderen, waarbij de (systemische) context en veranderingen in levensomstandigheden nadrukkelijk worden meegenomen. Als grootste wijziging wordt genoemd dat generalistische zorg (zoals GIT-PD) en specialistische psychotherapeutische behandelingen beiden geïndiceerd worden, waarbij co-morbiditeit geen contra-indicatie vormt voor behandeling.
Alternatieve model
Verder heeft het alternatieve model voor persoonlijkheidsstoornissen (AMP) uit de DSM 5 zijn intrede gedaan. Dit is een dimensioneel model waarbij zelf en interpersoonlijk (dis)functioneren en vijf domeinen van de persoonlijkheidstrekken (negatieve affectiviteit, afstandelijkheid, antagonisme, ongeremdheid en psychoticisme) centraal staan. Volgens Theo Ingenhoven (lid van de kerngroep) leidt dit voor patiënten tot een meer gepersonaliseerde, flexibele en minder stigmatiserende benadering en betere zorg.
Schematherapie
Schematherapie is uiteraard opgenomen in de richtlijn en staat als volgt beschreven:
Schematherapie (ST) is een vorm van psychotherapie waarin verschillende therapiescholen binnen een cognitief theoretisch raamwerk zijn geïntegreerd. Bij persoonlijkheidsstoornissen wordt gewerkt met het schemamodusconcept: een modus beschrijft de actuele toestand op basis van geactiveerde schema’s en coping. Patiënten kunnen sterk variëren in emoties, overtuigingen en gedrag, wat met behulp van het modusconcept kan worden begrepen. Het wordt zowel ambulant als (dag)klinisch aangeboden, individueel of in een groep. Schematherapie wordt ingezet bij uiteenlopende persoonlijkheidsstoornissen, met name bij de Cluster B borderline persoonlijkheidsstoornis en bij Cluster C persoonlijkheidsstoornissen, zoals de vermijdende persoonlijkheidsstoornis.
Hier vind je de samenvatting van de vernieuwde zorgstandaard en de kernaanbevelingen.
Dick Nijenkamp,
Geregistreerd schematherapeut VSt