Ontvangers onderzoekssubsidie VSt uitgelicht 

Sinds 2019 stelt de Vereniging voor Schematherapie jaarlijks een bedrag beschikbaar voor onderzoek naar de toepassing of theoretische onderbouwing van schematherapie. In 2021 mochten er voor de tweede keer zelfs twee subsidies van €10.000 verstrekt worden aan twee veelbelovende onderzoeken op het gebied van schematherapie. De jury voor het toekennen van de subsidies bestond uit dr. Fritz Renner en dr. S. Koolen. In december 2021 zijn de twee winnaars bekend gemaakt die in onderstaande hun onderzoek toelichten en aangeven waar ze de subsidie voor willen gebruiken. 

Haalbaarheid, aanvaardbaarheid en werkzaamheid van een groepsschematherapie bij patiënten met een niet-westerse achtergrond, persoonlijkheidsproblematiek en therapieresistente traumaklachten: een pilotstudie 

Linda Verhaak, klinisch psycholoog/psychotherapeut en senior schematherapeut, werkzaam bij ARQ Centrum 45 

Uit vele onderzoeken is gebleken dat schematherapie werkzaam is bij westerse patiënten met persoonlijkheidsproblematiek, maar naar de werking van schematherapie bij patiënten met een niet-westerse achtergrond is nog vrijwel geen onderzoek gedaan. Naast de kloof tussen de culturele achtergrond van de techniek en van de patiënten, is er bij niet-westerse patiënten vaak sprake van traumatisering en bijkomende sociale stressoren. De persoonlijkheidsproblematiek kan soms flink interfereren met de behandeling van de traumaklachten. 

De onderzoeksubsidie van de Vereniging voor Schematherapie zal worden gebruikt voor een pilotstudie bij ARQ Centrum'45 in Diemen, naar de haalbaarheid, aanvaardbaarheid en werkzaamheid van een groepsschematherapie bij patiënten met een niet-Westerse achtergrond, persoonlijkheidsproblematiek en therapieresistente traumaklachten. De groepsschematherapie (Farrell & Shaw) wordt wekelijks in het Engels aangeboden gevolgd door een psychomotore groepsschematherapie waarin tevens het modusmodel wordt toegepast. 

In deze pilotstudie zullen we middels reguliere ROM vragenlijsten en aanvullende kwalitatieve interviews met de deelnemers, een eerste inventarisatie maken van hoe acceptabel, haalbaar en werkzaam de schemagroepstherapie is voor deze patiënten, en wat er verbeterd kan worden. Op termijn hopen we dat de studie kan worden vervolgd door bijvoorbeeld een multiple baseline case series studie. 

Werkingsmechanismen van schematherapie bij chronische depressie 

Bob Baxendell, psycholoog en junior onderzoeker bij ProPersona Expertisecentrum Depressie en promovendus op onderzoek naar schematherapie bij chronische depressie 

Schematherapie wordt steeds vaker toegepast bij de behandeling van mensen met een therapieresistente depressie. Onderzoek naar de effectiviteit en de werkingsmechanismes loopt echter achter op de klinische implementatie. Sinds één jaar wordt op de TOPGGz afdeling Expertisecentrum Depressie van Pro Persona schematherapie in groepsvorm aangeboden voor mensen met een therapieresistente depressie.  

De toegekende onderzoekssubsidie zal worden gebruikt om enerzijds het effect van schematherapie op het verminderen van depressieve symptomen te onderzoeken en om anderzijds inzicht te krijgen in de veranderingsmechanismen van schematherapie bij deze doelgroep. Gemeten wordt welke disfunctionele schema’s er binnen deze groep aanwezig zijn, hoe deze worden geactiveerd en hoe deze veranderen gedurende de behandeling. Het betreft een multiple baseline design met wekelijkse metingen door middel van geheugenbias-computertaken en vragenlijsten naar schemamodi, schema’s en ruminatie. We verwachten dat deze variabelen van invloed zijn op de verwachte vermindering van depressieve klachten tijdens behandeling met schematherapie. Inzicht in de veranderingsmechanismen van schematherapie bij therapieresistente depressie zal zorgen voor beter afgestemde behandelprotocollen voor deze populatie en kan een meer persoonsgerichte aanpak faciliteren. 

Met behulp van de subsidie van de Vereniging voor Schematherapie kan een vergoeding worden aangeboden aan participanten voor hun deelname aan het onderzoek en een onderzoeksassistent worden bekostigd.  

Door: Eva Horn, commissie Kwaliteit & Wetenschap