Overzicht basisbehoeften, schema's en modi bij schematherapie

WAT ZIJN BASISBEHOEFTEN?
Elk kind, waar dan ook, heeft emotionele basisbehoeften die voldoende moeten worden vervuld om zich te ontwikkelen tot een gezonde, evenwichtige volwassene. Als volwassene heb je eigenlijk dezelfde behoeften, maar dan op een volwassen manier. Het gaat bijvoorbeeld om veiligheid, rechtvaardigheid en vrijheid om je te mogen uiten. Als het goed is kun je als volwassene goed voor jezelf en je behoeften zorgen. Als je dat niet geleerd hebt, is schematherapie een goede therapie om dat alsnog te leren. Wanneer er in de kindertijd niet aan deze behoeften wordt voldaan kun je ‘disfunctionele’ schema’s ontwikkelen die je tegenwerken in je leven. In de eerste fase van de schematherapie leer je welke behoeften er zijn en waarin jij vermoedelijk tekort bent gekomen.

UITLEG SCHEMA’S
Een schema is hoe je kijkt naar de werkelijkheid: naar jezelf, de ander en de wereld. Een schema bestaat uit herinneringen, emoties, overtuigingen en lichamelijke gewaarwordingen. Een schema ontstaat door een combinatie van ervaringen in je kindertijd, je temperament en de mate waarin er aan je basisbehoeften is voldaan. Ieder kind heeft basisbehoeften, zoals veiligheid, verbondenheid, zelf de wereld mogen ontdekken, je emoties kunnenuitdrukken en eerlijke regels en grenzen krijgen. Wanneer hieraan voldaan wordt, en je positieve ervaringen opdoet, kun je ‘functionele’ schema’s ontwikkelen die je vooruit helpen in je leven. Wanneer er niet aan je basisbehoeften wordt voldaan en je negatieve ervaringen opdoet, kun je ‘disfunctionele’ schema’s ontwikkelen die je tegenwerken in je leven.

UITLEG MODI
Een modus (meervoud: modi) is een tijdelijke gemoedstoestand waarin je je kan bevinden. We noemen modi ook wel verschillende kanten van jezelf. Een modus is een bepaalde manier van reageren als één of meer onderliggende schema’s worden geactiveerd (zie boekje Schema’s). Een modus bestaat uit gedachten, gevoelens én gedrag. Modi zijn ingedeeld in functionele en disfunctionele modi. Net als bij schema’s kun je stellen dat een functionele modus je vooruit helpt in je leven en een disfunctionele modus (uiteindelijk) verstorend is in je leven.